Doğum öncesinde, anne doğum korkusu ile gebeliğini geçirip, doğuma bu endişe ile girdiğinde doğumda beynindeki korku merkezini uyararak kortizol ve adrenalin hormonları salgılamaya başlar. Bu süreci takip eden doğum; ya travmatik bir deneyime dönüşür ya da düşük tatmin yaşanır. Her iki durumda, doğum sonrası yeni anne yoğun bir yetersizlik hissi yaşayabilir. Bundan sonra, emzirme sorunları, anne bebek bağlanmasında sorun, anne ve/veya bebek de uyku problemleri vb. ortaya çıkmaya başlayabilir.  Sadece, annenin uyku problemleri yaşaması bile anksiyete ve depresyona sebep olur.

 

Doğum sonrası hüzün ile doğum sonrası depresyon birbirinden farklıdır.

 

Doğum sonrası hüzün nedir?

 

Doğum sonrası hüzün, bebek doğduktan sonra birkaç gün içerisinde hissedebileceğiniz depresif duygulardır. Her yeni 5 anneden, 4’ü doğum sonrası hüzün yaşar. Doğum sonrası annelerde görülmesi olası bu duygudurum değişikliği tüm kültürlerde ve tüm insanlarda ortak olduğu görünmektedir. Bebek sahibi olduktan sonra, neşeli olmak yerine hüzünlü hissediyor olmanız yanlış değildir. Doğum sonrası hüzün, 2 veya 3 gün içerisinde geçebilir. Bazı durumlarda 2 haftaya kadar sürebilir. Genellikle kendiliğinden geçer, herhangi bir tedaviye gerek yoktur. Ancak, 2 haftadan uzun süren hüzünlü duygularınız var ise tedavi gerekmektedir. Acilen, bir ruh sağlığı uzmanına başvurun.

 

Doğum sonrası hüznüne ne sebep olur?

 

Doğumdan sonra meydana gelen hormon değişiklikleri doğum sonrası hüznüne neden olabilir. Doğumdan sonra, östrojen ve progesteron hormonlarının miktarı aniden azalır ve ruh hali değişimlerine neden olur. Bazı anneler için tiroid bezi tarafından üretilen hormonlar keskin bir şekilde düşebilir ve bu da kendilerini yorgun ve depresif hissetmelerine neden olabilir. Yeni annenin yeterince uyuyamaması ve iyi beslenememesi de bu duygulara katkıda bulunur.

 

Doğum sonrası yaşanan duygusal değişikliklerde, doğum sonrası hüznünün bir başka olası nedenidir. Yeni bebeğinize bakma konusunda gergin olabilir veya bebeğinizin doğumundan bu yana hayatınızın nasıl değiştiği konusunda endişeli olabilirsiniz. Bu düşünceler sizi üzgün veya depresif hissettirebilir.

 

Diğer hamileliklerinizde veya hayatınızın herhangi bir döneminde depresif hissettiyseniz, bebeğiniz doğduktan sonra üzgün hissetme riskiniz diğer yeni annelere göre daha yüksektir.

 

Doğum sonrası hüzün nasıl bir duygu?

 

• Kızgın, üzgün hissetmek veya çok ağlamak.

• Karamsar, huysuz veya endişeli hissetmek.

• Uyumakta, yemek yemekte veya karar vermekte sorun yaşamak.

• Bunalmış hissetmek ve bebeğinize bakmakta yetersiz hissetmek.

• Yalnız hissetmek, arkadaşlarınızdan ve ailenizden kopmuş hissetmek.

• Odaklanmakta zorlanmak.

• İştahsız hissetmek.

 

Eğer korkmuş veya kontrolünüzü kaybettiğinizi hissediyorsanız, kadın doğum doktorunuzdan sizi ilgili doktora yönlendirmesini isteyin veya ruh sağlığı uzmanına danışın. Kendinize veya bebeğinize zarar vermekten endişeleniyorsanız acilen ruh sağlığı uzmanına başvurun ve tedavi için önerilenleri uygulayın.

 

Babalar da; doğum sonrasında hormon değişiklikleri nedeniyle bebek hüznü yaşayabilir. Yeni babalarda testosteron seviyeleri düşebilir ve östrojen seviyeleri yükselebilir. Kortizol, vazopressin ve prolaktin gibi diğer hormonlar yükselebilir. Tüm bu hormon değişiklikleri depresyona neden olabilir.

 

Doğum sonrası hüznü için neler yapabilirsin?

 

Bebek hüznü genellikle tedavi olmaksızın kendi kendine geçer. Ancak, daha iyi hissetmek için yapabilecekleriniz;

 

• Mümkün olduğu kadar çok uyuyun.

• Eşinizden, ailenizden ve arkadaşlarınızdan yardım isteyin. Alışverişe çıkmak, evi toplamak, yemek yapmak veya siz duş alırken, uyurken bebeğe bakmak gibi sizin için tam olarak neler yapabileceklerini söyleyin.

• Kendinize zaman ayırın. Evden çıkabilmeniz için güvendiğiniz birinden bebeğinize bakmasını isteyin.

• Sağlıklı yiyecekler yiyin ve mümkünse egzersiz yapın. Egzersiz stresi azaltmaya yardımcı olabilir.

• Diğer yeni ebeveynlerle bağlantı kurmaya çalışın veya bir destek grubuna dahil olun. Bu şekilde, aynı endişelere sahip annelerle tanışabilir, yardımlaşabilirsiniz.

• Alkol içmeyin, uyuşturucu kullanmayın veya reçeteli ilaçları kötüye kullanmayın. Bunların hepsi ruh halinizi etkiler ve kendinizi daha kötü hissetmenize neden olur. Aynı zamanda, bebeğinize bakmanızı zorlaştırır.

 

Ruh sağlığı uzmanını ne zaman aramalısınız?

 

Doğum sonrası depresyonun belirtileri bebek hüznüyle benzerdir ancak daha şiddetlidir ve daha uzun sürer. Ve tedavi gerektirir.

 

• Doğum sonrası hüzün belirtilerinden herhangi birine sahipseniz,

• İki hafta sonrasında hala aynı şiddette hüzün hissediyorsanız,

• Veya bu hüzün daha yoğun depresif duygulara evriliyorsa, daha kötüye gidiyorsa,

• Bebeğinize bakmakta zorlanıyorsanız,

• Günlük işleri yapmakta zorlanıyorsanız, kadın doğum doktorunuza sizi ilgili doktora yönlendirmesini isteyin veya anne ruh sağlığı alanında çalışan ruh sağlığı uzmanı ile görüşün.

• Kendinize ve bebeğinize zarar verme düşünceleriniz var ise, acilen bir ruh sağlığı uzmanına başvurun ve tedavi için önerilenleri uygulayın.

 

Doğum sonrası depresyon nedir?

 

Doğum sonrası depresyon, doğum hüznünden farklı olarak, göz ardı edilmemesi gereken daha ciddi bir sorundur. Başlangıçta, doğum sonrası depresyon, normal bir doğum sonrası hüznü gibi görünebilir. Aslında, doğum sonrası depresyon ve doğum sonrası hüzün; ruh hali değişimleri, ağlama nöbetleri, üzüntü, uykusuzluk ve sinirlilik gibi birçok belirtiyi paylaşır. Aradaki fark, doğum sonrası depresyonun 2 haftadan daha uzun sürmesi ve belirtilerin daha şiddetli (kendine veya bebeğe zarar verme düşünceleri veya yeni doğan bebeğinize bakamama gibi) olmasıdır.

 

Kendinizi eşinizden uzaklaşırken veya bebeğinizle iyi bir bağ kuramıyorken bulabilirsiniz.

 

Kaygınızı kontrol edemediğinizi hissedebilir, bebeğiniz uyurken dahi uyuyamayabilir veya düzenli şekilde yemek yiyemeyebilirsiniz.

 

Suçluluk veya değersizlik duygularını yoğun bir şekilde hissedebilir veya ölümle ilgili düşünceler geliştirmeye başlayabilir, hatta hayatta olmamayı dileyebilirsiniz.

​

Bu gibi durumlarda, acilen anne ruh sağlığı alanında çalışan bir uzmana başvurmak ve önerilen tedaviyi uygulamak gerekmektedir.

 

Doğum sonrası depresyona ne sebep olur?

 

Bazı yeni annelerde doğum sonrası depresyon görülmesinin tek bir nedeni yoktur, ancak birbiriyle ilişkili bir dizi neden ve risk faktörünün soruna katkıda bulunduğu düşünülmektedir.

 

Hormon değişiklikleri: Doğumdan sonra kadınların hormon seviyelerinde hızlı ve büyük bir düşüş gözlemlenir. Yeni annelerin kan basıncındaki, bağışıklık sistemindeki ve metabolizmadaki değişiklikler yorgunluğa yol açabilir ve doğum sonrası depresyonu tetikleyebilir.

 

Fiziksel değişiklikler: Doğum yapmak birçok fiziksel ve duygusal değişikliği beraberinde getirir. Doğumdan kaynaklanan cerrahi müdahalelere bağlı fiziksel acıyla veya gebelik boyunca aldığınız kiloları vermenin zorluğuyla uğraşıyor olabilirsin. Bu da sizi fiziksel ve cinsel çekiciliğiniz konusunda güvensiz hissettirebilir. Bu durumda doğum sonrası depresyonu tetikleyebilir.

 

Stres: Yeni doğmuş bir bebeğe bakmanın stresi de ağır gelebilir. Genellikle uykusuzluk doğum sonrası depresyonun en önemli sebebidir. Ek olarak, eğer sosyal desteğiniz kısıtlı ise, bebeğinize uygun şekilde bakma konusunda bunalmış ve endişeli hissedebilirsiniz.

 

Sosyal stres faktörleri:

• Duygusal ve sosyal destek eksikliği,

• İstismara dayalı eş ilişkisi,

• Finansal belirsizlik de risk faktörleri arasında yer alır.

 

Diğer risk faktörleri: Daha önceki doğumunuz sonrasında yaşadığınız depresyon öyküsü var ise, bu doğumunuzda tekrarlama oranı % 30 - % 50 kadardır. Diğer yandan, kadında hamilelikle ilgili olmayan başka bir depresyon öyküsü veya ailede varolan duygudurum bozuklukları öyküsü sizi doğum sonrası depresyona daha yatkın hale getirebilir. Hamilelik amacıyla psikiyatrik ilaçları aniden bırakan kadınlarda da risk önemli ölçüde artar.

 

Doğum sonrası depresyon belirtileri nedir?

 

• 2 hafta veya daha uzun süren düşük ruh hali

• Kendinize ve yeni bebeğinize ilgi kaybı

• İştah veya kiloda değişiklikler

• Uyumakta zorluk ve sürekli yorgun hissetmek

• Ağlamaklı olmak

• Umutsuzluk veya hayatınızda kapana kısılmış hissetmek

• Motivasyon eksikliği

• Dikkat güçlüğü

• Bunalmış hissetmek veya kaygı ile baş edememek

• Suçlu veya yetersiz hissetmek

• Gergin veya sinirli hissetmek

• Aileden, arkadaşlardan ve sosyal ortamlardan uzaklaşma

• Baş ağrıları, mide ağrıları veya bulanık görme dahil olmak üzere fiziksel gerilim belirtileri

• Tekrarlayan kendine veya bebeğine zarar verme, ölüm veya intihar düşünceleri

• Panik atak

• Anksiyete

 

Doğum sonrası depresyondan korunmak için ne yapabilirim?

 

• Hamileyken, doğum sonrası için bir destek planı geliştirin. İhtiyacınız olduğunda destek için kimlerden yardım isteyebileceğinizi belirleyin.

• Rahatlamak için kendinize kaliteli zaman ayırın. Kendinizi iyi hissettiren ve kendinize olan inancınızı tazeleyen şeyi yapın.

• Hissettiklerinizi en az bir kişiyle paylaşın. Birine anlatmak büyük bir rahatlama olabilir ve her şeyi anlamanıza yardımcı olabilir.

• Eşinizden, ailenizden ve arkadaşlarınızdan destek alın. Onların desteği sizi doğum sonrası depresyondan korunmanızda büyük rol oynayacaktır. Nasıl desteklenmek istediğinizi onlara bildirin.

• Uykunuza özen gösterin. Yeni doğmuş bir bebek ile bu zor olsa da, iyi bir gece uykusu ruh halinizi ve enerji seviyenizi yükseltecektir.

• Beslenmeyi bir öncelik haline getirin. Ne yediğiniz ruh halinizi etkiler. Kan şekerinizi sabit tutun ve yeterli besin ve vitamin aldığınızdan emin olun.

• Temiz hava size iyi geleceğinden evden çıkın. Vücudunuzun ve beyninizin nefes alması sizi rahatlatacaktır.

• Depresyonu önlemede oldukça etkili olduğu için egzersize geri dönün.

• Yeni anneler için bir gruba katılın. Diğer annelerin de sizin zorluklarınızı paylaştığını duymak güven verici olacaktır.

 

Doğum sonrası depresyon, üzücü ve korkutucu olabilir. Kendinizi yalnız hissedebilirsiniz. Ancak, teşhis konduğu ve tedavi edildiği sürece iyileşebileceğiniz geçici bir durumdur. Erken teşhis ve tedavi sizin ve bebeğiniz için en iyi sonuçları sağlayacaktır. Bu olumsuz duyguları hissettiğiniz için kendinizden utanmayın, lütfen birine nasıl hissettiğinizi söyleyin ve ihtiyacınız olan yardım ve desteği arayın. Tedavi için; kadın doğum doktorunuzdan sizi ilgili doktora yönlendirmesini isteyin veya ruh sağlığı uzmanına danışın. Neden mi? Çünkü; her bebek, hayattaki en iyi başlangıcı hak eder. Ama en önemlisi, siz annelik yolundaki en iyi başlangıcı hak ediyorsunuz.

 

Doğum sonrası travma sonrası stres bozukluğu nedir?

 

Genellikle uzun veya ağrılı doğum gibi travmatik bir doğumun veya acil müdahaleli bir doğumun sonucudur.

 

Doğum sonrası travma sonrası stres bozukluğu belirtileri nedir?

 

• Ölüm korkusu veya bebeğinizin öleceği korkusu yaşamak.

• Sürekli hayatınız tehdit altındaymış gibi hissetmek.

 

Doğum sonrası TSSB belirtileri tek başına veya doğum sonrası depresyon belirtilerine ek olarak ortaya çıkabilir. Belirtiler doğumdan hemen sonra veya aylar sonra gelişebilir.

 

Nasıl hissettiğiniz hakkında biriyle konuşmak son derece önemlidir. Eğer korkmuş veya kontrolünüzü kaybettiğinizi hissediyorsanız, kadın doğum doktorunuzdan sizi ilgili doktora yönlendirmesini isteyin veya ruh sağlığı uzmanına başvurun ve tedavi için önerilenleri uygulayın.